به گزارش فارس، شوراي عالي استاندارد در جلسه كميسيون امور زيربنايي، صنعت و محيط زيست بنا به پيشنهاد وزارت صنايع و معادن و به استناد بند (14) ماده (20) قانون اصلاح قوانين و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران ـ مصوب 1371ـ و در اجراي تبصره ماده (5) قانون يادشده «آيين‌نامه تأييد صلاحيت شركت هاي بازرسي ‌كننده و ضوابط بازرسي كالاها» را به شرح ذيل تصويب نمود:

متن كامل آيين‌نامه تأييد صلاحيت شركتهاي بازرسي‌كننده و ضوابط بازرسي كالاها به شرح زير ست:

ماده1ـ در اين آيين‌نامه اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به كار مي‌روند:

الف ـ مؤسسه: مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران.
ب ـ هيئت ارزياب: هيئت موضوع ماده (3) اين آيين‌نامه.
پ ـ بازرسي كالا: كنترل كمي، كيفي و بسته‌بندي و تعيين ارزش كالاهاي وارداتي و صادراتي كه براي انطباق آن با مفاد اسناد خريد از جانب خريدار و يا جانشين قانوني او.
ت ـ قرارداد بازرسي: سندي كه بين خريدار يا جانشين قانوني او و شركت بازرسي‌كننده مورد توافق قرار گرفته و طي آن دامنه بازرسي و حدود وظايف و مسئوليت‌هاي طرفين تعيين شده است.
ث ـ قرارداد خريد: سندي شامل موارد توافق شده بين خريدار و فروشنده در امر خريد و كليه شرايط حاكم بر آن اعم از نوع كالا، كميت، مشخصات كيفي، نحوه بازرسي، محل انجام بازرسي، مقطع تحويل و تحول، قيمت و نحوه پرداخت كه به امضاي طرفين قرارداد مي‌رسد.

ماده2ـ درخواست تأييد صلاحيت شركتهاي بازرسي‌كننده داخلي و خارجي در صورت احراز شرايط ذيل توسط مؤسسه، در هيئت ارزياب مطرح و مورد بررسي و ارزيابي قرار مي‌گيرد:
الف ـ شركت و مديران مسئول آن بايد مستقل از منابع تجاري مرتبط با طراحي، ساخت، تأمين، نصب، استفاده و نگهداري اقلام مورد بازرسي يا اقلام مشابه و هم‌رديف آن باشند و همچنين نبايد در فعاليت‌هايي دخيل باشند كه در تضاد با استقلال قضاوت و درستكاري آنها در زمينه فعاليت هاي بازرسي باشد.
ب ـ شركت بازرسي‌كننده بايد قابليتهاي اثبات شده در مورد دامنه فعاليت و حوزه جغرافيايي بازرسي اظهارشده (موضوع ماده (10) اين آيين‌نامه) را همواره حفظ نمايد.

تبصره1ـ شركت بازرسي‌كننده متقاضي بايد طي دو سال از تاريخ ابلاغ اين آيين‌نامه نسبت به استقرار و حفظ استاندارد (IRAN-ISO 17020) منطبق با بند « الف» در تمامي بخشها و مراكز خود اقدام و مراتب را به هيئت ارزياب گزارش نمايد.

تبصره2ـ مميزي شركت بازرسي‌كننده متقاضي دريافت گواهينامه استاندارد (IRAN-ISO 17020) نوع « الف» در اولويت كاري مؤسسه قرار دارد.

پ ـ نماينده داخلي شركت بازرسي‌كننده خارجي بايد مدارك ثبتي و حقوقي معتبر در مورد مركز اصلي كه به تأييد اتاق بازرگاني كشور متبوع و سفارت جمهوري اسلامي ايران رسيده را ارايه و در ايران داراي شعبه يا دفتر نمايندگي رسمي باشد و آن را رسماً براي ارتباط و پاسخگويي به مؤسسه معرفي نمايد.
ت ـ شركت بازرسي‌كننده بايد ظرف دو ماه پس از تأييد صلاحيت نسبت به تكميل مدارك مورد نياز و سپردن تضمين بانكي حسن انجام كار موضوع بند « پ» ماده (4) اين آيين‌نامه نزد مؤسسه اقدام نمايد.

ماده3ـ به منظور بررسي موضوعات مرتبط با تأييد صلاحيت، بررسي عملكرد و ارزيابي شركتهاي بازرسي‌كننده، هيئت ارزياب با تركيب زير تشكيل مي‌شود:
الف ـ معاون نظارت بر اجراي استاندارد و سيستمهاي كيفيت مؤسسه (رييس).
ب ـ مديركل بازرسي كالا و امور صادرات و واردات مؤسسه (دبير و بدون حق رأي).
پ ـ نماينده وزارت بازرگاني.
ت ـ نماينده گمرك جمهوري اسلامي ايران.
ث ـ نماينده بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران.
ج ـ نماينده اتاق بازرگاني، صنايع و معادن ايران.
چ ـ نماينده دستگاه مربوط حسب مورد با دعوت هيئت ارزياب.
ح ـ رئيس جامعه مميزي و بازرسي ايران.
خ ـ يك نفر كارشناس صاحب نظر در امور بازرسي كالا به انتخاب رييس مؤسسه.

تبصره1ـ احكام اعضاي هيئت ارزياب توسط رئيس مؤسسه براي مدت دو سال صادر مي‌شود.

تبصره2ـ اعضاي هيئت ارزياب بايد ضمن آشنايي كافي به امور بازرسي، حداقل در سطح مديركل يا سطوح همتراز باشند.

ماده4ـ وظايف و مسئوليت‌هاي هيئت ارزياب به شرح زير تعيين مي‌شود:
الف ‌ـ تأييد صلاحيت شركتهاي بازرسي‌كننده براساس ضوابط اين آيين‌نامه.
ب ـ بررسي و ارزيابي گزارشات كارشناسان دبيرخانه هيئت ارزياب درخصوص مميزي دفتر مركزي و شعب شركتهاي بازرسي‌كننده به منـظور توسعه دامنه و حوزه جغرافيايي فعاليت آنها.
پ ـ تعيين مبلغ و شرايط ضمانت‌نامه بانكي.
ت ـ تعيين مبلغ هزينه كارمزد خدماتي مؤسسه درخصوص بررسي درخواستهاي رسيده به هيئت براي تأييد يا تمديد صلاحيت شركتهاي بازرسي‌كننده طبق جداول شماره (3) و (4) ماده (15) اين آيين‌نامه.
ث ـ بررسي و اعمال نظر به عنوان تنها مرجع تصميم‌گيري در مورد تمديد يا ضبط ضمانت‌‌نامه توديع شده توسط شركت هاي بازرسي‌كننده.
ج ـ بررسي و ارزيابي گزارشات كارشناسان دبيرخانه هيئت ارزياب از فعاليت شركتهاي بازرسي‌كننده به منظور صدور، تمديد و اصلاح پروانه صلاحيت شركتهاي بازرسي‌كننده.
چ ـ بررسي و رسيدگي به شكايت خريدار يا جانشين او با رعايت بند « ج» ماده 14 اين آيين‌نامه.
ح ـ بررسي گزارشهاي ادارات كل استاندارد و همچنين ساير سازمانهاي نظارتي درخصوص عدم رعايت ضوابط مؤسسه توسط شركتهاي بازرسي‌كننده و در صورت اثبات قصور و يا تخلف شركت بازرسي‌كننده، برخورد با آنها به صورت تذكر، اخطار، تعليق پروانه بازرسي با تعيين محدوده زماني، محدود كردن دامنه فعاليت و حوزه جغرافيايي بازرسي و در نهايت ابطال پروانه صلاحيت براساس دستورالعمل رسيدگي به اعتراضات و اختلافات بين خريداران و شركتهاي بازرسي‌كننده.
خ ـ تدوين دستورالعمل رسيدگي به اعتراضات و اختلافات بين خريداران و شركتهاي بازرسي‌كننده كه ظرف سه ماه از تاريخ ابلاغ اين آيين‌نامه تهيه و پس از تأييد هيئت ارزياب به تصويب مؤسسه خواهد رسيد.
د ـ اعزام كارشناسان خبره براي مميزي از سيستم‌هاي مديريتي و بازديد امكانات فني شركتهاي بازرسي‌كننده، شعب و نمايندگي‌هاي ايشان در مناطق عملياتي به صورت موردي و بررسي گزارشات تهيه شده.

ماده5 ـ ارزيابي و تأييد صلاحيت شركت‌هاي بازرسي‌كننده داخلي و نمايندگان شركت‌هاي خارجي براساس جداول زير انجام مي‌شود:
الف ـ تأييد صلاحيت شركت‌هاي بازرسي‌كننده ايراني براي بازرسي كالاهاي وارداتي و صادراتي و يا تمديد پروانه مشروط به دارا بودن حداقل (65) امتياز از (100) امتياز مي‌باشد.
ب ـ تأييد صلاحيت نمايندگان شركت‌هاي بازرسي‌كننده خارجي براي بازرسي كالاهاي وارداتي و صادراتي و يا تمديد پروانه، مشروط به دارا بودن حداقل (75) امتياز از (100) امتياز مي‌باشد.

تبصره1ـ چنانچه شركت‌هاي بازرسي ايراني در ايران اقدام به تأسيس يك شركت مشترك با يك شركت بازرسي خارجي نمايند. در صورتيكه سهام غالب در شركت مشترك متعلق به شركت خارجي باشد، شركت مشترك بخشي از شركت خارجي محسوب گرديده لذا ارزيابي و تأييد صلاحيت آنها مطابق بند «ب» اين ماده صورت مي‌گيرد ولي مبلغ ضمانت‌نامه و ميزان كارمزد خدماتي پرداختي مشابه شركتهاي ايراني خواهد بود و در صورتيكه سهام غالب در شركت مشترك متعلق به شركت بازرسي ايراني باشد، شركت مشترك بخشي از شركت ايراني تلقي شده و ارزيابي و تأييد صلاحيت مطابق بند «الف» اين ماده انجام مي‌شود.

تبصره2ـ شعبه رسمي عبارت از واحد بازرسي (به غير از دفتر مركزي) شركت بازرسي كننده است كه حداقل پنجاه و يك درصد (51%) از سهام آن متعلق به شركت بازرسي كننده باشد.

تبصره3ـ دفتر نمايندگي رسمي، عبارت است از واحد بازرسي كه تحت قرارداد رسمي به شركت بازرسي كننده خدمات بازرسي ارايه مي‌دهد و مؤسسه نام اين دفاتر را در دفترچه آدرس دفاتر شركت بازرسي‌كننده خواهد آورد.

ماده6 ـ جلسات هيئت ارزياب با ارسال دعوتنامه رسمي از سوي دبير هيئت ارزياب و با دستور كار مشخص تشكيل مي‌شود. جلسات هيئت ارزياب در خصوص تأييد صلاحيت شركت‌هاي بازرسي و ساير تصميمات با حضور حداقل پنج نفر كه ترجيحاً سه نفر آنها از اعضاي خارج از مؤسسه مي‌باشد رسميت مي‌يابد و تصميمات با نصف به اضافه يك آرا حاضر، اتخاذ مي‌شود و درخصوص بررسي تخلفات شركتهاي بازرسي و اعلام برخوردهاي مربوط با حضور حداقل هفت نفر رسميت مي‌يابد و تصميمات با آرا حداقل پنج نفر اتخاذ مي‌شود. صورتجلسات مصوبات هيئت ارزياب بايد به امضاي كليه اعضاي حاضر در جلسه رسيده و پس از امضاي دبير هيئت ارزياب ابلاغ مي‌شود.

تبصره ـ در صورتيكه هر يك از اعضا هيئت ارزياب امكان حضور در جلسه را نداشته‌باشند، مي‌توانند حداكثر براي سه جلسه فرد ديگري را با معرفي‌نامه رسمي به جلسه هيئت ارزياب اعزام نمايند ولي به هر حال در صورتي كه عضو هيئت ارزياب بيش از سه‌جلسه در طي سال غيبت داشته‌باشد مراتب به مؤسسه متبوع جهت تأييد مجدد وي و يا معرفي نماينده ديگري اعلام مي‌شود.

ماده7ـ شركتهاي بازرسي كننده موظفند تقاضاي دريافت و يا تمديد پروانه تأييد صلاحيت خود را به همراه تصوير مدارك مندرج در بندهاي ماده (2) و نيز مستندات تعيين‌شده در جداول شماره (1) يا (2) ماده (5) و رسيد پرداخت كارمزد خدماتي مؤسسه منطبق با جداول شماره (3) و (4) ماده (15) اين آيين‌نامه را به مؤسسه تسليم نمايند.

ماده 8 ـ در صورتي كه شركت بازرسي ظرف دو ماه از تاريخ اعلام، تضمين بانكي موضوع بند « پ» ماده (4) را ارايه نمايد، پروانه تأييد صلاحيت شركت بازرسي‌كننده توسط رييس مؤسسه امضا و با حضور مديرعامل شركت مزبور در جلسه هيئت ارزياب و پس از اداي سوگند (به شرح متن زير)، به ايشان اعطا مي‌شود.

متن سوگندنامه

به خداوند متعال سوگند ياد مي‌كنم تا در كليه اموري كه براي بازرسي به من به نمايندگي از اين شركت محول مي‌گردد به راستي و درستي اظهارنظر نمايم و اغراض شخصي خود را دخالت ندهم و ضمن رعايت جانب عدالت و انصاف، رازدار و امين بوده و خداوند متعال را در همه حال ناظر و شاهد اعمال خود بدانم.

ماده9ـ مدت اعتبار پروانه تأييد صلاحيت، يكسال است و تمديد آن مشروط به اجراي دقيق وظايف و تعهدات ناشي از آن به تشخيص هيئت ارزياب مي‌باشد.

ماده10ـ تقسيم‌بندي دامنه فعاليت و حوزه جغرافيايي بازرسي به شرح ذيل مي‌باشد:
الف ـ دامنه فعاليت بازرسي براي كالاهاي وارداتي، صادراتي و داخلي شامل:
گروه1 ـ مواد غذايي، محصولات كشاورزي و روغن‌هاي گياهي.
گروه2ـ نفت و مواد نفتي و پتروشيمي.
گروه3ـ موادمعدني.
گروه4ـ كالاهاي مصرفي.
گروه5 ـ كالاهاي صنعتي.

ب ـ حوزه‌هاي جغرافيايي بازرسي براي كالاهاي وارداتي شامل:
گروه1ـ آسيا و اقيانوسيه (هندوستان ـ چين ـ ژاپن ـ كره ـ مالزي ـ استراليا).
گروه2ـ روسيه و كشورهاي تازه استقلال يافته (روسيه ـ قزاقستان ـ تركمنستان ـ آذربايجان).
گروه3ـ اروپا (انگلستان ـ آلمان ـ اوكراين ـ بلغارستان).
گروه4ـ آمريكاي شمالي و جنوبي و كانادا (آمريكا ـ برزيل ـ كانادا ـ آرژانتين ـ ونزوئلا).
گروه 5 ـ خاورميانه و آفريقا (ايران ـ امارات ـ عراق ـ تركيه ـ مصر).

ماده11ـ وظايف و مسئوليت‌هاي مؤسسه به شرح زير مي‌باشد:
الف ـ اعلام نام شركتهاي بازرسي‌كننده تأييد صلاحيت شده به بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران براي ابلاغ به بانكهاي عامل و اطلاع‌رساني از طريق وبگاه موسسه.
ب ـ تهيه دستورالعمل چگونگي ارزيابي و نظارت بر شركتهاي بازرسي‌كننده و اجرايي نمودن آن پس از تأييد هيئت ارزياب ظرف سه ماه پس از ابلاغ اين آيين‌نامه با هدف نظام‌مند نمودن نحوه ارزيابي صدور و تمديد پروانه تأييد صلاحيت شركت‌هاي بازرسي‌كننده.

ماده12ـ وظايف و مسئوليت‌هاي شركتهاي بازرسي‌كننده در قبال مؤسسه به شرح زير مي‌باشد:
الف ـ ايجاد شعبه و يا دفتر نمايندگي رسمي در ايران توسط شركتهاي بازرسي‌كننده خارجي ظرف دو ماه پس از دريافت پروانه تأييد صلاحيت از مؤسسه.
ب ـ ارسال گزارش آماري عمليات بازرسي انجام شده و نتايج حاصله در مورد كالاهاي وارداتي در پايان هر سه ماه به مؤسسه.
پ ـ رعايت تمامي مقررات و دستورالعمل‌هاي مؤسسه به ويژه كالاهاي مشمول مقررات استاندارد اجباري و صدور گزارش ارزيابي انطباق و گواهينامه بازرسي (COI).
ت ـ اعلام فوري هرگونه تغيير در وضعيت شركت كه با موارد تأييد صلاحيت ايشان مرتبط است به مؤسسه.
ث ـ اقدام به پرداخت كارمزد خدماتي مؤسسه حسب جداول شماره (3) و (4) ماده (15) و اعلام كتبي مراتب به دبيرخانه هيئت ارزياب يك ماه قبل از تاريخ انقضاي اعتبار پروانه تأييد صلاحيت.

ماده13ـ وظايف و مسئوليت‌هاي شركت هاي بازرسي‌كننده در قبال خريدار به شرح زير مي‌باشد:
الف ـ اقدام به انجام بازرسي كالا و خدمات براساس مفاد قرارداد بازرسي و ضوابط دامنه بازرسي.
ب ـ اعمال دقت و مهارت لازم در انجام خدمات بازرسي و نظارت مميزي دقيق بر تعيين انطباق ويژگي‌هاي كالا با مفاد قرارداد خريد و شرايط اعتبار اسنادي.
پ ـ پاسخگو بودن در صورت اثبات قصور يا تقصير در قبال كميت و كيفيت كالا و ارايه خدمات تعيين شده در دامنه بازرسي.
ت ـ عدم صدور گواهينامه بازرسي در صورت بروز اشكال در انجام بازرسي يا بروز اختلاف در ويژگي‌هاي كالا و خدمات با شرايط قرارداد خريد و اطلاع‌رساني موضوع به خريدار و فروشنده و اقدام به صدور گزارش بازرسي.
ث ـ اقدام به صدور گواهينامه بازرسي و اخذ تأييد از اتاق بازرگاني محل صدور گواهي در صورت انطباق كالا يا خدمات مورد بازرسي در مقاطع تحويل و تحول با شرايط قرارداد و اعتبار اسنادي.
ج ـ صدور گواهينامه بازرسي در سربرگ اصلي شركت در صورت انجام بازرسي در مورد كالا يا خدمات توسط شعب يا نمايندگي مجاز ايشان.
چ ـ اقدام به صدور گواهي بازرسي طبق ضوابط مؤسسه پس از ارزيابي انطباق كالا با استانداردهايي كه توسط خريدار اعلام شده و در دامنه بازرسي آمده است.

ماده14ـ وظايف و مسئوليت‌هاي خريدار به شرح زير مي‌باشد:
الف ـ مشخص نمودن دقيق نوع و مشخصات كمي و كيفي كالا يا خدمات مورد معامله و دامنه بازرسي در متن اسناد خريد شامل قرارداد خريد، پروفرما، اوراق ثبت سفارش كالا و اعتبار اسنادي، جهت الزام فروشنده به ارسال كالا طبق استانداردها و ضوابط تعيين‌شده و لحاظ نمودن ارايه برگ بازرسي كالا مبني بر تأييد رعايت استانداردها و ضوابط مذكور به عنوان شرط پرداخت وجه معامله.
ب ـ اقدام به ذكر استانداردهاي مبناي بازرسي شركتهاي بازرسي و مورد تأييد مؤسسه در قرارداد خريد و اعتبار اسنادي مربوط به خريد كالاها و خدمات مشمول مقررات استانداردهاي اجباري و يا استانداردهاي موضوع تبصره (2) ماده (6) قانون اصلاح قوانين و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران ـ مصوب 1371.
تبصره ـ در صورت عدم اجراي دقيق اين بند، خريدار مسئول هرگونه مغايرت كالا با الزامات تعيين شده توسط مؤسسه خواهد بود.
پ ـ اقدام به عقد قرارداد بازرسي و اخذ تأييديه از شركت بازرسي به منظور انجام بازرسي براساس دامنه بازرسي تعيين‌شده پس از تعيين و انتخاب شركت بازرسي و اعلام مراتب به فروشنده و ذكر موضوع در قرارداد خريد و برحسب موضوع در اعتبار اسنادي.
ت ـ ارائه كليه اسناد و مدارك مورد لزوم جهت بازرسي شامل قرارداد خريد، اعتبار اسنادي، پروفرما، مشخصات فني، چگونگي تحويل، تحول و زمان بازرسي به شركت بازرسي به طور مستقيم و يا از طريق نمايندگي شركت بازرسي در ايران ظرف مدت لازم براي انجام امور بازرسي و همچنين الزام به ذكر ارجاع مدارك به عنوان مدارك انجام بازرسي در متن قرارداد خريد يا اعتبار اسنادي.

تبصره ـ در صورت وجود اختلاف بين يك يا چند پروفرما در اعتبار اسنادي قرارداد خريد، ترتيب اسناد به شرح ذيل خواهد بود:
1ـ اعتبار اسنادي.
2ـ قرارداد خريد.
3ـ پروفرما و يا مدارك مورد اشاره در اعتبار اسنادي يا قرارداد خريد.
4ـ پروفرما به ترتيب تأخر زماني.
ث ـ الزام به ذكر صرفاً يك شركت بازرسي‌كننده داراي پروانه تأييد صلاحيت در قرارداد خريد و اعتبار اسنادي جهت انجام امور بازرسي كالا يا خدمات خريداري شده.
ج ـ اخذ تأييديه بانك عامل درخصوص دامنه بازرسي و تفويض اختيار در قالب قرارداد بازرسي به شركت بازرسي كننده در مواردي كه خريد كالا و يا خدمات با استفاده از تسهيلات بانكي بوده و بانك جانشين قانوني خريدار است.

ماده15ـ متقاضيان تأييد صلاحيت براي بازرسي كالاهاي وارداتي و صادراتي جهت ارزيابي، صدور، تمديد، توسعه دامنه فعاليت و تجديد پروانه تأييد صلاحيت بازرسي و به منظور فراهم نمودن امكانات لازم جهت نظارت مؤسسه بر عملكرد شركت بازرسي بايد مبالغي طبق جداول زير پرداخت كنند.

ميزان تعرفه كارمزد براي نظارت بر عملكرد شركتهاي بازرسي با توجه به دامنه فعاليت و حوزه جغرافيايي كه تأييد صلاحيت براي آنها صورت مي‌گيرد خواهد بود.

تبصره1ـ شركتهاي بازرسي‌كننده كه قبل از ابلاغ اين آيين‌نامه، پروانه تأييد صلاحيت از مؤسسه استاندارد دريافت نموده‌اند، از پرداخت وجه كارمزد خدماتي تأييد صلاحيت معاف مي‌باشند و كارمزد خدماتي تمديد پروانه تأييد صلاحيت اينگونه شركت ها حسب دامنه و حوزه جغرافيايي فعاليت خود، مطابق با مندرجات جداول اين ماده دريافت مي‌شود.

تبصره2ـ مبالغ مندرج در جداول يادشده مربوط به اولين سال اجراي اين آيين‌نامه است و براي سالهاي بعد براساس نرخ رسمي تورم اعلام شده توسط بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران تعديل مي‌گردد.

تبصره3ـ در صورت پرداخت هزينه‌هاي فوق‌الذكر با يكي از ارزهاي معتبر خارجي، تبديل آن به پول رايج كشور حسب نرخ اعلامي بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران انجام مي‌گيرد.